Sv. Nikola, čudotvorac, zaštitnik putnika, moreplovaca, lađara, učenih ljudi i trgovaca, dece, najveća slava u Srba, obeležena je u hramu Sv. Nikole na Novom groblju.
Sveti Nikola se zamonašio se u manastiru „Novi Sion“ i još za života narod ga prozva svetiteljem. Bio je arhiepiskop grada Mira u Likiji, gde je i sahranjen 343 godine, odakle je njegove posmrtne ostatke 1087 godine verni narod preneo u Bari (Italija). Prenos moštiju je izvršen po čudesnom snoviđenju jednog pobožnog monaha, kome se u snu javio Sveti Nikola i rekao da se njegove mošti prenesu u Bari, koji je u to vreme bio pod pravoslavnim patrijarhom. Prilikom prenosa svetih moštiju, desila su se mnoga čudesa. Isceliše se bolesni, hromi i slepi, gluvi i besomučni, a čudesa i čudesna isceljenja dešavaju se i dan danas. Zato mnogi hrišćanski hodočasnici pohode grad Bari, gde je vremenom sagrađena i crkva u čast svetitelja. Kod nas se spominje čudo svetog Nikolaja nad srpskim kraljem Stefanom Dečanskim, kome je svetitelj Nikolaj povratio vid.
Crkva Svetog Nikole na Novom groblju u Beogradu podignuta 1893.godine, kao zadužbina Draginje i Stanojla Petrovića čiji posmrtni ostaci počivaju u njenoj kripti. Crkva je posvećena Prenosu moštiju Sv. Oca Nikolaja, u narodu poznatijeg kao „Letnji Sv. Nikola“ (obeležava se 22. maja). Draginja je rođena u Beogradu od oca Milutina Radovanovića koji se u borbama za oslobođenje Srbije istakao kao veliki borac, a kasnije je postao „vrhovni knez“ Beogradske opštine i majke Ane, poreklom iz ugledne trgovačke mostarske porodice, koji su usled najezde turaka svoje utočište našli u Srbiji. Brak Draginje i Stanojla Petrovića bio je protkan ljubavlju i uzajamnim poštovanjem, a dom uvek ispunjen velikim brojem prijatelja. Ipak velika tragedija obeležila je njihov život, kada im je sin Petar preminuo u petoj godini, nakon čega nisu imali dece.
Hram Sv. Nikokle na Novom groblju je izgrađen u neovizantijskom stilu po projektu arhitektke Svetozara Ivačkovića, u obliku grčkog krsta za četiri stuba u sredini. Zadatak je bio i da Hram bude prilagođen dvostrukoj nameni: da bude grobnica ktitorske porodice, ali i da služi kao bogomolja. Za izgradnju crkve upotrebljen je nakvalitetniji materijal. Od kamena za temelje iz kamenoloma „Karaburma“, preko fasade obložene najkvalitetnijim keramičkim pločicama do stubova koji nose kupolu visokih preko 3 metra, izgrađenih od uglačanog topčiderskog krečnjaka – iz jednog komada. Ikosnostas je oslikao slikar Stevan Todorović zajedno sa svojom suprugom Poleksijom (ćerkom Matije Bana).
21. maja 1893. godine služeno je bdenije, a osvećenje crkve i sveta arhijerejska liturgija narednog dana 22. maja na praznik Prenosa moštiju Sv. Oca Nikolaja, u narodu poznatijeg kao Letnji Sveti Nikola, Osvećenju je prisustvovao Mitropolit Mihailio sa sveštenstvom i đakonima, predstavnici Beogradske opštine i građani Beograda, a pevao je i hor beogradske bogoslovije. Draginja je iste godine hram darovala opštini. Crkvena slava, letnji Sveti Nikola se u početku proslavljala pomenima na groblju i tradicionalnim vašarom koji se održavao na ulazu u groblje. Do podizanja crkve Sv. Lazara na Bulbulderu, ovo je bila i parohijska crkva, odnosno u njoj su se obavljala i venčanja i krštenja.
Ova objava je raspoloživa i na: srpski (cyr)
